Dlaczego Dzień Oświecenia Buddy szkoły zen (Korea, Japonia) obchodzą 8 grudnia a szkoły Diamentowej Drogi (Tybet, Mongolia) 6 czerwca? Oba kierunki zalicza się przecież do Wielkiego Wozu? No i w takim razie kiedy to święto obchodzi Mały Wóz i skąd biorą się te różnice dla daty najważniejszego dnia dla wszystkich buddystów?

Zacznę może od tego, że dzień kiedy obchodzi się święto oświecenia Buddy nie stanowi żadnego kryterium przy określaniu przynależności danej szkoły do którejś z trzech dużych grup nauk.

W Tybecie oraz w tradycjach buddyzmu południowego, dzień oświecenia Buddy przypada nie na 6 czerwca, ale na dzień (czy też raczej noc) pełni księżyca w miesiącu wesak, który to miesiąc odpowiada przełomowi naszego maja i czerwca. Ponieważ cykl księżyca nie pokrywa się idealnie z kalendarzem gregoriańskim, dlatego jest to święto ruchome i co roku dzień oświecenia Buddy obchodzi się w Tybecie oraz Indochinach w różne dni maja lub czerwca.

Rozbieżność pomiędzy powyższymi tradycjami z jednej strony a koreańskimi i japońskimi z drugiej, wynikają być może z dostosowania się buddyzmu do lokalnych praktyk obchodzenia w szczególny sposób pewnych dni w roku, podobnie jak to jest w przypadku katolickiego i protestanckiego Bożego Narodzenia, którego data nawiązuje do pre-chrześcijańskiego święta związanego z przesileniem zimowym. Oczywiście są to tylko moje przypuszczenia, niestety żadnych konkretnych materiałów na ten temat nie udało mi się odnaleźć.